Narodowy Bank Polski jest centralnym bankiem państwa odpowiadającym za politykę pieniężną i stabilność cen. Jego funkcje określa Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej oraz ustawa o NBP. NBP ma wyłączne prawo emisji pieniądza.

Gromadzi rezerwy walutowe państwa i zarządza nimi, stanowią one gwarancję wiarygodności i bezpieczeństwa finansowego kraju.

NBP prowadzi obsługę budżetu państwa, a także podmiotów sektora finansów publicznych. Jako bank centralny nie prowadzi rachunków bankowych obywateli, nie przyjmuje od nich lokat, ani nie udziela kredytów.

NBP pełni funkcję banku banków, tworząc warunki do działania systemu bankowego. Jest również jednym z najważniejszych ośrodków naukowo-analitycznych w dziedzinie ekonomii i rynków finansowych .