Małopolska. Od startupu do sukcesu

na rynku międzynarodowym 

Od kilkunastu lat Małopolska pracuje na miano regionu przyjaznego nowoczesnym technologiom, innowacjom i przedsiębiorczości. Efekty tych działań są wyraźnie widoczne - Małopolska staje się regionem, który coraz powszechniej kojarzy się nie tylko z atrakcjami turystycznymi i bogactwem kulturowym, ale również ze znakomitymi warunkami do wdrażania projektów biznesowych. O to gdzie  tkwi tajemnica sukcesu i jak samorząd wspiera przedsiębiorców, by mogli  odnieść sukces także na arenie międzynarodowej, zapytaliśmy Łukasza Smółkę, marszałka Województwa Małopolskiego.

Przeglądając eksperckie rankingi przygotowywane w Polsce i zagranicą na temat rozwoju nowoczesnej przedsiębiorczości czy startupów, w praktycznie każdym widać mocną pozycję Małopolski i Krakowa. Z czego to wynika?
Z wielu czynników, najważniejszym są oczywiście ludzie. Mamy świetnych przedsiębiorców, do tego wielu ambitnych, młodych wykształconych ludzi, którzy są zdolni, kreatywni i nie boją się podejmować ryzyka. Tu nie ma zaskoczeń - korzystamy ze znakomitego potencjału ludzkiego, reagującego na potrzeby rynku. My, jako samorząd województwa jedynie staramy się wspierać te trendy i stwarzać warunki do rozwoju. Staramy się być w tym konsekwentni, nie zwalniamy tempa, chcemy by przedsiębiorczość zyskiwała u nas wsparcie na każdym etapie rozwoju. I to się udaje, postęp jest zauważalny. Mamy ugruntowaną pozycję w kraju, ale systematycznie pniemy się do góry również w porównaniu do innych, tradycyjnie silnych europejskich ośrodków.

Ten sukces jest też doceniany przez innych. Małopolska niedawno po raz kolejny została dostrzeżona przez Komitet Regionów UE w konkursie Europejskiego Regionu Przedsiębiorczości.
Cieszymy się z tego, że nas doceniono, ale to dla nas nie tylko źródło satysfakcji, ale również motywacja do dalszych działań. W ostatnim czasie uruchomiliśmy kolejne przedsięwzięcia, które mają za zadanie dodatkowo wesprzeć przedsiębiorców lub kandydatów na przedsiębiorców, takie jak np. „Hackathon dla Małopolski” czy „Pomysł na biznes”. To są nowe aktywności, choć absolutnie nie chcemy rezygnować z prowadzonych od lat sprawdzonych i wyczekiwanych przez rynek form wsparcia.

W jaki zatem sposób docieracie do osób, które dopiero myślą o założeniu działalności gospodarczej?
Z dużą satysfakcją przyjmujemy fakt, że wielu młodych ludzi myśli o prowadzeniu własnych biznesów. Satysfakcja ta jest tym większa, że często ich plany dotyczą działalności prowadzonej w branżach innowacyjnych, z zastosowaniem nowoczesnych technologii. Zdajemy sobie przy tym sprawę, że co roku na rynek trafia ponad 35 tysięcy świetnie wykwalifikowanych absolwentów małopolskich uczelni. Ten potencjał nie może być zmarnowany. Dlatego dla osób, które być może jeszcze się zastanawiają nad wyborem przyszłej ścieżki zawodowej mamy specjalną ofertę w postaci Światowego Tygodnia Przedsiębiorczości w Małopolsce. Od 15 lat w listopadzie każdego roku koordynujemy organizację, w mniej więcej 20 miejscowościach naszego regionu, około 200 wydarzeń dla kilku tysięcy uczestników, których główną ideą jest popularyzacja postaw przedsiębiorczych. To dla nich, najczęściej młodych ludzi, około 40 instytucji partnerskich z całej Małopolski przygotowuje wtedy wykłady, warsztaty, indywidualne konsultacje. Ich tematyka jest bardzo różnorodna. Od tej która skupia się na tym jak rozpocząć przygodę z biznesem i co warto wiedzieć zanim otworzy się własną firmę, przez optymalizację kosztów, wybór formy prowadzenia działalności aż po źródła dofinansowania firmy na otwarcie biznesu bądź rozwój. Nie brakuje wydarzeń poruszających tematykę budowania marki, metod pozyskiwania klientów, nowych technologii i sztucznej inteligencji.

Nie jest to jedyna forma promowania biznesu wśród młodych ludzi. 
To prawda. Wydarzeniem o trochę mniejszym zasięgu, ale niezwykle wartościowym z punktu widzenia młodych ludzi zamierzających otworzyć własny biznes jest „Hackathon dla Małopolski”. To nasza nowa inicjatywa. Realizujemy ją od 2024 roku i do tej pory zorganizowaliśmy dwie edycje, a trzecia zaplanowana jest jesienią w Tarnowie. Hackathon opiera się na organizacji inspirującego dwudniowego wydarzenia, podczas którego specjaliści z różnych dziedzin, ale najczęściej młodzi ludzie, którzy myślą o założeniu firmy, pracują nad rozwiązaniami, które mogą mieć realny wpływ na rozwój województwa. Uczestników łączymy w zespoły, które nie tylko rywalizują ze sobą, ale i inspirują się wzajemnie oraz pozwalają spojrzeć na dane wyzwanie z różnych perspektyw. Szczegółowe wyzwania, nad którymi uczestnicy pracują przez dwa dni, prezentowane są na początku Hackathonu, tak aby każdy miał równe szanse. Przygotowane przez zespoły rozwiązania są prezentowane przed członkami jury, wśród których są m.in. inwestorzy i przedsiębiorcy. Na zwycięzców czekają oczywiście atrakcyjne nagrody, ale ważniejsze jest to, że „Hackathon dla Małopolski” daje młodym ludziom szansę na zdobycie praktycznej wiedzy jak przekształcić pomysł w dochodowy biznes, uczy współdziałania w grupie, ale również daje możliwość pracy z doświadczonymi mentorami oraz ekspertami. 

Pozytywna inspiracja to jednak może być za mało. Przecież zapał obudzony w młodym człowieku może szybko ostygnąć. Jako Województwo jesteście przygotowani na taką ewentualność?
Oczywiście nie każdy, mimo że zaciekawi go idea przedsiębiorczości, podąży za wyzwaniem i założy własną działalność. Jednak wszyscy, którzy nie zrezygnują z tego pomysłu mogą liczyć na dalszą pomoc. Chcemy ułatwić im stworzenie planu działania. I tę rolę spełnia kolejny z naszych nowych programów „Pomysł na biznes”. Uruchomiliśmy go w tym roku i czekamy z niecierpliwością na jego pierwsze efekty. Projekt polega na inkubacji pomysłów biznesowych pełnoletnich mieszkańców Małopolski, którzy nie prowadzą jeszcze działalności gospodarczej, ale planują to zrobić i myślą o tym bardzo poważnie. To program szkoleniowo-mentorski, podczas którego można skorzystać ze specjalistycznych szkoleń i warsztatów biznesowych m.in. z marketingu, sprzedaży, badania potrzeb klientów, finansowania, modeli biznesowych czy prezentacji przed inwestorami. Do tego dochodzą indywidualne konsultacje z mentorami. Na razie „Pomysł na biznes” realizujemy w Krakowie i Tarnowie, a uczestnicy programu dowiadują się dzięki niemu jak powstające w ich głowie pomysły przekuć na realne działanie biznesowe.

Po nabraniu przekonania do prowadzenia biznesu, po utwierdzeniu się, że pomysł jest naprawdę dobry, powinien przyjść czas na…
...wypracowanie strategii. I tu staje się pomocny kolejny program, który realizujemy od 2013 roku. Chodzi o „Małopolska - tu technologia staje się biznesem”. Ponieważ istnieje spore zapotrzebowanie w lokalnej społeczności startupowej na organizację oddolnych, inspirujących, kreatywnych wydarzeń, my wychodzimy tym oczekiwaniom naprzeciw. Wspieramy więc te wydarzenia, a corocznie uczestniczą w nich tysiące osób. Do tej pory pomogliśmy przy organizacji około 200 takich eventów, zarówno dużych wydarzeń konferencyjnych i networkingowych, takich jak Summer Jam (największe spotkanie małopolskiej społeczności startupowej), TEDxKazimierz (wydarzenie prezentujące wartościowe projekty i idee) czy RoboChallenge (warsztaty przybliżające nowe technologie, szczególnie dzieciom i młodzieży), jak i trochę mniej znanych, ale zawsze stojących na świetnym poziomie merytorycznym. Przedsięwzięcia te stanowią nie tylko okazję do nawiązania cennych kontaktów, ale też do poszerzenia wiedzy i wymiany doświadczeń, które są tak ważne w trakcie pracy nad strategią dla powstającej firmy.

Rozpoczęcie działalności nie zawsze, szczególnie na początku, daje efekty, na jakie liczy początkujący przedsiębiorca. U wielu młodych biznesmenów, którzy wcześniej wierzyli w powodzenie swojej misji pojawiają się frustracja czy wątpliwości, co do obranej wcześniej drogi. Łatwo wtedy o rezygnację z niegdyś ambitnych planów.
Prowadzenie własnej działalności to ogromne wyzwanie i na pewno często dochodzi do frustrujących sytuacji, gdy młoda osoba nie osiąga oczekiwanych wyników i zaczyna jej brakować pomysłu na poprawienie swojej pozycji na rynku. Dla takich osób Województwo Małopolskie również ma ofertę. Od 2017 roku wdrażamy, przy wsparciu unijnym, program #StartUP Małopolska. Polega on na akceleracji młodych innowacyjnych firm prowadzących działalność w naszym regionie. W 11. edycjach programu wzięło udział aż 80 firm. 

Na czym program ten polega? 
Na wyposażeniu młodych przedsiębiorców w kluczowe kompetencje biznesowe, po to by przyspieszyć ich rozwój, ale też stworzyć przestrzeń do nawiązywania przez nich wartościowych relacji i kontaktów. Dzięki warsztatom, mentoringowi, m.in. z zakresu marketingu, sprzedaży czy prezentacji, dostosowanych do indywidualnych potrzeb uczestników, a także udziałowi w najważniejszych wydarzeniach startupowych i branżowych w Polsce, przedsiębiorcy mogą zupełnie inaczej spojrzeć na prowadzone dotychczas przez siebie firmy. Wspiera ich w tym manager akceleracji. Zdobywają wiedzę w obszarach kluczowych dla rozwoju ich biznesów, mogą szczegółowo zdiagnozować swoje potrzeby i bardziej racjonalnie określić kierunki dalszej działalności. Jest to o tyle bardziej racjonalne, że współpracują przy tym procesie z najlepszymi ekspertami, czy nawet z inwestorami i przedstawicielami dużego biznesu. To wszystko pozwala na usprawnienie ich procesów sprzedaży i pozyskiwania klientów, ulepszenie działań marketingowych, podniesienie kompetencji w zakresie prezentacji swojej firmy, nawiązanie kontaktów i relacji biznesowych. Od tego roku program #StartUP Małopolska będzie poszerzony. Obejmie akceleracją nie tylko firm, które już mogą się pochwalić jakimś dorobkiem, ale również debiutantów na rynku, dla których przygotowane zostaną działania inkubacyjne. #StartUP Małopolska będzie miał więc dwie ścieżki: inkubacji - dla firm funkcjonujących nie dłużej niż trzy lata oraz akceleracji - dla startupów obecnych na rynku maksimum pięć lat. 

Mówimy do tej pory o poczatkujących biznesach, a przecież wiadomo, że każda gospodarka i społeczność opierają się na tych przedsiębiorcach, którzy mają na swoim koncie pewne sukcesy, zatrudniają pracowników i dla których największym wyzwaniem jest utrzymanie pozycji na rynku i dalsza ekspansja.
Zgadza się. Zdajemy sobie sprawę z tego, że kto się w biznesie nie rozwija, ten faktycznie stoi w miejscu, albo nawet cofa. Dlatego nie zapominamy o dawaniu narzędzi tym, za którymi już stoją istotne dokonania i którzy wciąż myślą o poszerzaniu czy unowocześnianiu swojej oferty. Tutaj z pomocą przychodzą środki unijne dostępne dla przedsiębiorców w programie „Fundusze Europejskie dla Małopolski 2021-2027”. W bieżącym okresie finansowania unijnego przeznaczamy na rozwój małopolskich firm blisko 300 mln euro! To pieniądze, które przedsiębiorcy mogą przeznaczyć na badania, wsparcie techniczne, innowacje, rozwój cyfryzacji, wdrażanie dostępnych już rozwiązań technologicznych, transformację energetyczną, inwestycje ekologiczne, a także promocję na rynkach zagranicznych. Wszystkie te cele inwestycyjne dodatkowo wzmocnią pozycję małopolskich przedsiębiorstw, sprawią że będą bardziej konkurencyjne, również na rynkach międzynarodowych i będą prowadzić działalność w warunkach bardziej przyjaznych dla środowiska.

Czy w Małopolsce jest jeszcze miejsce na inwestorów? Czy również w tym zakresie oferujecie jakieś wsparcie?
Oczywiście, tak. Za ten aspekt wsparcia odpowiada wyjątkowa w skali kraju inicjatywa, współprowadzona przez Województwo Małopolskie, Małopolską Agencję Rozwoju Regionalnego i Krakowski Park Technologiczny. Chodzi o Centrum Business in Małopolska, którego głównym zadaniem jest wspieranie inwestorów zarówno zagranicznych, jak i krajowych, zainteresowanych lokowaniem nowych inwestycji w naszym regionie. Osoby pracujące w Centrum zajmują się m.in. opracowaniem ofert obejmujących sugerowane lokalizacje dla inwestycji czy przekazywaniem kompleksowych informacji na temat warunków prowadzenia działalności gospodarczej, kosztów pracy, możliwości pozyskania pracowników czy skorzystania z publicznych źródeł wsparcia. Drugim filarem działalności tej instytucji jest wsparcie planów tych małopolskich przedsiębiorców, którzy planują zagraniczną ekspansję. 

Małopolanin prowadzący swoją aktywność gospodarczą w Małopolsce, według słowa Pana Marszałka, może więc liczyć na wsparcie Województwa od chwili, gdy zainteresuje się działalnością gospodarczą, aż do czasu, gdy zaczyna skutecznie podbijać rynki zagraniczne? 
Wydaje mi się, że to stwierdzenie wymaga uzupełnienia. Sięgamy jeszcze dalej. Jedną z ostatnich naszych inicjatyw było bowiem powołanie Małopolskiej Sieci Sukcesorów, czyli pionierskiego programu, którego głównym zadaniem jest wspieranie procesów sukcesji w firmach działających na terenie regionu. Wyzwanie sukcesji dotyczy zwiększającej się wciąż liczby przedsiębiorstw i - wbrew powszechnym wyobrażeniom - może być ono mocno skomplikowane. A przecież udane przeprowadzenie sukcesji międzypokoleniowej nierzadko decyduje o dalszym rozwoju i stabilności firm rodzinnych, zapewnia im trwałość i kontynuację działalności w zmieniających się warunkach rynkowych. Program ma na celu podniesienie gotowości firm do przeprowadzenia sukcesji poprzez rozwijanie wiedzy i umiejętności przyszłych sukcesorów, zwiększa również świadomość społeczną na temat znaczenia sukcesji. Małopolska Sieć Sukcesorów sprzyja także wymianie doświadczeń oraz networkingowi, co umożliwia młodym sukcesorom nawiązywanie cennych kontaktów z innymi przedsiębiorcami i ekspertami w dziedzinie zarządzania. W ubiegłym roku program doceniony został na szczeblu ogólnokrajowym, zajmując drugie miejsce w konkursie „Innowacyjny Samorząd 2024”, organizowanym przez Serwis Samorządowy Polskiej Agencji Prasowej, w którym wyłaniane i nagradzane są najbardziej innowacyjne samorządy w Polsce. Do tej pory zrealizowaliśmy cztery edycje programu, z którego skorzystało około 90 sukcesorów małopolskich firm, ale z pewnością tych edycji będzie znacznie więcej.