Czas dobrze wykorzystanych szans

– 20 lat Małopolski w Unii Europejskiej 

1 maja 2004 r. Polska dołączyła do „zjednoczonej w różnorodności” wspólnoty krajów europejskich. Członkostwo otworzyło nowe możliwości, wśród nich: podróże po strefie Schengen bez paszportu i kontroli na granicach, studenckie wymiany w ramach programu Erasmus, prawo do zamieszkania i pracy na terenie Unii, dostęp do jednolitego rynku i wiele innych. Polska stała się także jednym z największych beneficjentów unijnej pomocy. Pieniądze na krajowe i regionalne programy uruchamiane w kolejnych perspektywach finansowych, okazały się siłą napędową lokalnego rozwoju. A siłę europejskiej solidarności przetestowaliśmy w okresie niedawnej pandemii.

 

Fundusze Europejskie – morze możliwości

Małopolski samorząd aktywnie korzysta ze środków unijnych, by wzmacniać potencjał regionu i jego mieszkańców. Na ten cel pozyskiwano najpierw fundusze przedakcesyjne, a po przystąpieniu Polski do Unii - środki z Polityki Spójności oraz Wspólnej Polityki Rolnej i instrumentu "Łącząc Europę". W rezultacie w regionie zainwestowanych zostało już ok. 70 mld zł z puli UE. To oznacza, że na jednego mieszkańca przypadła kwota ponad 19 tys. zł dofinansowania.  

W obecnej perspektywie finansowej do 2027 r. małopolskie ma do zagospodarowania 12 mld zł. Korzysta także ze wsparcia nowego instrumentu - Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji - dedykowanego regionom, które funkcjonują w oparciu o wydobycie węgla, a tym samym są narażone na negatywne skutki społeczne odchodzenia od tego surowca. Umożliwi on dofinansowanie działań na rzecz zrównoważonej gospodarki w powiatach: oświęcimskim, wadowickim, olkuskim i chrzanowskim.

Region równych szans    

Jeśli miarą sukcesu są osiągnięte efekty, to Małopolska śpiewająco zdała egzamin ze skutecznego lokowania unijnych funduszy - skok cywilizacyjny widać dziś gołym okiem nawet w najdalszych zakątkach województwa.  

Jakie są najważniejsze inwestycje minionych 20 lat? Bez wątpienia listę tę otwiera dofinansowane rekordową kwotą 236,9 mln zł wyposażenie nowej siedziby Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie-Prokocimiu. Jednym z najdroższych przedsięwzięć była także budowa Centrum Kongresowego ICE Kraków, biznesowej i kulturalnej wizytówki stolicy Małopolski – pochłonęła 349,5 mln zł, przy dofinansowaniu UE w wysokości 70,5 mln zł.  

Seniorzy z pewnością wskazaliby teleopiekę, którą otoczono ich pod skrzydłami Małopolskiego Tele-Anioła. Pacjenci – pomoc dla szpitali. Samorządowcy będą dumni z projektów zrealizowanych w swoich gminach. Przedsiębiorcy opowiedzą się za dotacjami na projekty badawczo-rozwojowe i innowacje. Turyści zagłosują prawdopodobnie na którąś z atrakcji – być może na Energylandię albo Wieżę widokową w Krynicy-Zdroju. Strażacy docenią sprzęt i nowe wozy zakupione w kolejnych edycjach projektu „Bezpieczna Małopolska”. Rodzice będą forsować nowe miejsca w żłobkach i przedszkolach oraz projekt Małopolska Niania, a uczniowie – na przykład program stypendialny. Osoby w trudnej sytuacji poprą projekty, które dały im na życiowym zakręcie „drugą szansę”.  

Każdy Małopolanin może wskazać przedsięwzięcie, które z jego perspektywy jest najistotniejsze. I każdy takie znajdzie, gdyż środki unijne są tu inwestowane z myślą o wszystkich mieszkańcach. Korzystają wszyscy.

Prosta droga do celu

Z roku na rok po regionie jeździ się coraz sprawniej i bezpieczniej. Lepsza dostępność komunikacyjna to rezultat największych w historii inwestycji w budowę dróg i autostrad - w tym tak wyczekiwanych przez mieszkańców obwodnic (m.in. Oświęcimia, Gdowa, Skawiny), które pomogły wyprowadzić ruch tranzytowy z centrum miast, uwalniając je od spalin i hałasu.  

Ta komunikacyjna rewolucja miała mocne wsparcie w postaci funduszy unijnych (także z programów centralnych), bez których trudno wyobrazić sobie realizację tak kosztownych przedsięwzięć, jak np. budowa ponad 56 km autostrady A4 na odcinku węzeł Szarów – węzeł „Krzyż”,  fragmentu drogi ekspresowej S7 na odcinku pomiędzy miejscowościami Lubień i Rabka czy łączącego dwa brzegi Wisły i dwa województwa mostu Borusowa – Nowy Korczyn.

Kolej na wspólne podróże

Dzięki środkom UE po małopolskich torach jeżdżą nowoczesne i komfortowe pociągi regionalnego przewoźnika (który zyskał nie tylko nowy tabor, ale i zaplecze techniczne z prawdziwego zdarzenia), a liczne odnowione dworce (jak np. 12 obiektów w Dolinie Popradu) nie tylko cieszą oko pasażerów dając im schronienie, lecz często po remoncie zyskały nowe, społeczne funkcje – jak dworzec w Skawinie, gdzie swoje miejsce znalazła miejska biblioteka.  

Wychodząc naprzeciw potrzebom Małopolan wiele miast (np. Miechów, Krzeszowice, Kraków) skorzystało z dotacji i w sąsiedztwie dworców kolejowych i autobusowych czy pętli tramwajowych wybudowało parkingi P&R, tworząc dogodne węzły przesiadkowe. Zainwestowano również w nowe, spełniające ekologiczne normy, autobusy i tramwaje.

Do korzystania z komunikacji miejskiej zachęca mieszkańców Małopolska Karta Aglomeracyjna, integrująca funkcjonujące w regionie usługi związane z publicznym transportem zbiorowym - w jeden spójny i przyjazny system.

Harmonijny rozwój

Małopolska inwestowała dostępne środki w strategiczne przedsięwzięcia, przynoszące wymierne korzyści dla wszystkich mieszkańców regionu, ale także w projekty istotne z lokalnego punktu widzenia. W przypadku tych ostatnich nie sposób nie docenić roli beneficjentów aktywnie sięgających po dotacje i sprawnie przeprowadzających zmiany w swoich firmach, organizacjach, instytucjach czy lokalnych samorządach. Ich zaangażowanie jest dziś widoczne we wszystkich obszarach: od świata nauki i kultury, poprzez efekty działalności organizacji pozarządowych, rozwój małopolskiego biznesu, po szeroki wachlarz przedsięwzięć, które znacząco podniosły standard życia Małopolan – takie jak inwestycje w rozbudowę sieci wod.-kan., oczyszczalnie ścieków, PSZOK-i, wsparcie w wymianie „kopciuchów”, ale także badania profilaktyczne.

Dzięki dostępności europejskiej pomocy, region ma szansę na kontynuowanie tych inwestycji.

Dobrze obrany kierunek

Od ponad 20 lat dzięki wykorzystaniu środków unijnych Małopolska przechodzi dynamiczną ewolucję. Imponujące są skala i tempo przemian. Fundusze Europejskie od początku wspierały dziedziny, które napędzają gospodarkę, są pomocne grupom społecznym, będącym w trudnej sytuacji oraz służą harmonijnemu rozwojowi całego województwa.  

Specjalne wyróżnienie w konkursie Europejski Region Przedsiębiorczości (ERP) 2024, przyznane Małopolsce przez Komitet Regionów Unii Europejskiej (tytuł ERP otrzymała już w 2016 r. jako pierwsze spośród polskich województw) to jeden z owoców konsekwentnie i skutecznie realizowanej wizji rozwoju, w której Małopolska jest nie tylko perłą turystyki, lecz przede wszystkim miejscem przyjaznym do pracy i codziennego życia oraz atrakcyjnym dla inwestorów. Regionem równych szans i wszechstronnego rozwoju Małopolan. 

Na mocnych filarach  

Rodzina, bezpieczeństwo, zrównoważony terytorialnie rozwój - to trzy filary, na których region buduje swoją przyszłość, mądrze inwestując środki europejskie. To zasługa zarówno beneficjentów, którzy chętniej i odważniej sięgają po wsparcie, a także sprawnie rozliczają swoje przedsięwzięcia, jak i skutecznego gospodarowania budżetem przez władze regionu.

Fundusze Europejskie inwestujemy efektywnie dbając przy tym o to, aby były one przeznaczane na przemyślane inwestycje i projekty. Dzięki temu jesteśmy pewni, że z ich rezultatów Małopolanie będą korzystać przez kolejne lata

 – mówi marszałek Witold Kozłowski.

W dalszym ciągu

W co Małopolska zagospodaruje 12 mld zł z programu „Fundusze Europejskie dla Małopolski 2021-2027”? Jakie inwestycje powstaną do 2027 r.? Kto, ile i na co może otrzymać środki z unijnej puli?  

Więcej informacji na temat planów rozwojowych regionu, strategicznych obszarów wsparcia, harmonogramu naborów wniosków, a także bezpłatnego wsparcia szkoleniowego dla przyszłych beneficjentów oraz można znaleźć na www.fundusze.malopolska.pl.